کلیسای سنت پیتر St. Peter's Basilica

کلیسای سنت پیتر واقع در شهر واتیکان رم، یکی از مقدس‌‌ترین کلیساهای کاتولیک به سبک معماری رنسانس در جهان است که هر سال توسط هزاران گردشگر بازدید ‌‌‌می‌شود. این کلیسای باشکوه که بر روی مقبره‌ی سنت پیتر ساخته شده، برای بازدیدکنندگان شهر رم یک شکوه‌‌بی‌پایان است.درواقععظمت و زیبایی این کلیسا تا حدی بوده که در لیست میراث جهانی یونسکو نیز قرار دارد. همچنین با ظرفیت بیش از 60،000 نفر برای بازدید در 22300 متر مربع مساحت، یکی از بزرگ‌‌ترین کلیساهای جهان به‌ شمار می‌رود. ‌‌‌

شما نیز در تور رم می‌توانید از 491 پله‌ی این بنا بالا بروید و به گنبد میکل آنژ برسید. جالب است بدانید که در سطح جهان بیش از 1400 کلیسای باسیلیکا وجود دارد اما باسیلیکای سنت پیتر نه تنها یکی از چهار باسیلیکای اصلی در کشور ایتالیا، بلکه در جهان است.

تاریخ ساخت کلیسای جامع سنت پیتر در رم به اندازه‌ی خود ساختمان شگفت‌انگیز است. مشهورترین معمارانو نقاشان جهان، ماننددوناتو برامانته، میکل آنژ و کارلو مادرنو در طراحی این بنا نقش داشته‌اند. اگر قصد بازدید از شهر رم را دارید، ‌‌‌نمی‌توانید از کلیسای سنت پیتر غافل شوید.

تاريخچه‌ی کلیسای سنت پیتر

تاریخ ساخت باسیلیکای سنت پیتر مربوط به قرن چهارم میلادی است.محل کلیسای جامع سنت پیتر در رم در اصل یک قبرستان بود که در سال 306 میلادی، امپراتور کنستانتین به عنوان اولین امپراتور مسیحی رم تصمیم گرفت تا در مقبره‌ی سنت پیتر یك بنای عظیم برپا كند.اولینساخت و ساز برای این کلیسا در سال 319 میلادی آغاز شد و حدود سال 349 به پایان رسید که شامل ساخت یک دیواره‌ی عظیم به منظور ایجاد یک سکو برای حفاظت از ساختمان اصلی است. در آن دوره این بنا یک شاهکار حیرت‌انگیز از مهندسی بود و بیش از 1000 سال پابرجا بود اما متاسفانه رفته رفته شروع به تخریب کرد. به دلیل نگرانی‌‌‌های جدی مبنی بر فروپاشی کامل، در نهایت پاپ ژولیوس دوم كه قبلا نقاشی سقف نمازخانه‌ی سیستین را سفارش داده بود به این نتیجه رسید كه این سازه خارج از بازسازی است و به همین دلیل دستور تخریب و ساخت مجدد را صادر کردکههمه‌ی معماران بزرگ رومی در طراحی و ساخت آن سهیم بوده‌اند.ساخت کلیسایجدید 120 سال به طول انجامید که درنهایت اداره‌ی آن توسط پاپ اوربان به دست گرفته شد.

معماری و طراحی فضای داخلی

کلیسای سنت پیتر در دو بخش که هر دو توسط دیوارهای بلند احاطه می‌شود،ساختهشده است. فضای اول بیضی شکل و فضای دوم ذوزنقه‌ای است. نمای محراب اصلی با ستون‌‌‌های بلند و منظم در قسمت انتهای کلیسا با دو مجسمه‌ی 5 متری در اطراف آن مشاهده ‌‌‌می‌شود.

شکل کلی باسیلکا به شکل صلیب است، یک شبستان بلند به شکل صلیب که طرح آن در معماری‌‌‌های جهانی به ثبت رسیده است. همچنین فضای مرکزی توسط یکی از بزرگ‌‌ترین گنبدهای جهان که در سراسر ساختمان امتداد دارد، ساخته شده است. یكی از درب‌‌‌های برنزی این مجموعه از زیباترین و مقدس‌‌ترین درب‌‌‌های کلیسا محسوب می‌شود.

شبستان اصلی به گنبد مرکزی منتهی ‌‌‌می‌شود و دارای راهروهای گسترده‌‌‌‌ای است که تعدادی عبادتگاه در اطراف آن به چشم ‌‌‌می‌خورد. گنبد این مجموعه با 140 متر ارتفاع‌‌به عنوان بلندترین سازه‌ی رم از سال 2016 معرفی شده است. درواقع ارتفاع زیاد گنبد آن را در میان بلندترین سازه‌‌‌های جهان قدیم قرار داده است.

در قلب باسیلیکای سنت پیتر، درست در زیر محراب اصلی، دو راه پله‌ی مرمر به مقبره‌ی سنت پیتر و یک عبادتگاه زیرزمینی منتهی ‌‌‌می‌شود.

تمام فضای داخلی سنت پیتر به طرز شگفت‌انگیزی با سنگ مرمر، نقاشی‌‌‌های میکل آنژ و مجسمه‌‌‌های فوق العاده تزئین شده است. همچنین این کلیسا شامل تعداد زیادی مقبره‌ی پاپ و سایر افراد مهم در حکومت رم است.

در نهایت باید بگوییم که مطمئناً کلیسای سنت پیتر از نظر کاربرد، اصلی‌‌ترین کلیسای پاپ است زیرا بیشتر مراسم‌‌‌ها و تشریفات پاپ‌ها در آن برگزار شده است. علاوه بر همه‌ی این زیبایی‌ها "صندلی سنت پیتر" به عنوان یک صندلی باستانی كه گمان ‌‌‌می‌شود توسط خود سنت پیتر مورد استفاده قرار ‌‌‌می‌گرفته در این ساختمان وجود دارد که هدیه‌‌‌‌ای از پادشاه بوده و طبق یک افسنه‌ی قدیمی توسط روح حضرت عیسی روشن ‌‌‌می‌شود.

معماری و طراحی فضای خارجی

میکل آنژ با تمام هنر خود، گنبد این مجموعه را نیز طراحی کرده است. این گنبد از دو پوسته‌ی آجری ساخته شده و قسمت بیرونی آن دارای 16 دنده‌ی سنگی است که به 16 جفت ستون در قسمت ورودی ختم ‌‌‌می‌شود. هر ستون 15 متر ارتفاع دارد که با افتخار در جلوی ساختمان ایستاده‌اند. از نظر ساختاری هر یک از ستون‌‌‌ها به یکی از دنده‌‌‌های گنبد متصل است که باعث استحکام برای کل فضای ساختمان ‌‌‌می‌شود.

حالت تخم مرغی شکل گنبد و اتصال آن به ستون‌‌‌ها بیش از یک قرن است که مورد پژوهش‌‌‌های تحصیلی در رشته‌ی معماری قرار گرفته است. میکل آنژ در سال 1564 درگذشت و خوشبختانه ساخت گنبد و بخش زیادی از طراحی‌‌‌های داخلی را به پایان رسانده بود. پس از مرگ وی، کارها به کمک شاگردانش ادامه یافت تا پاپ اطمینان حاصل کند که برنامه‌‌‌های میکل آنژ دقیقاً اجرا ‌‌‌می‌شود.

حکاکی‌‌‌ها و سنگ‌بری‌‌‌های مفصلی توسط هنرمند معروف استفان دوپراک در این بنا انجام شده است، مانند اضافه کردن 14 مجسمه‌ی شیر بر روی ستون‌‌‌ها، اضافه کردن یک حلقه‌ی نهایی در اطراف فانوس کلیسا و در نهایت سنگ‌بری‌‌‌های روی گنبد اصلی. متاسفانه در اواسط قرن 18 میلادی شکاف‌‌‌هایی در گنبد اصلی ظاهر شد، بنابراین چهار زنجیره‌ی آهنی بین دو پوسته برای اتصال این شکاف‌‌‌ها طراحی شده است تا از تخریب یادگاری و شاهکار میکل آنژ جلوگیری شود.

شبستان مادرنو Maderno

این بخش از فضای داخلی جزئیات سقف قوسی شکل را نشان ‌‌‌می‌دهد که به بخش‌‌‌های مربعی تقسیم شده‌اند. این شبستان متعلق به صدراعظم شهر رم بوده که معماری خیره کننده‌‌‌‌ای نیز دارد. شبستان مطابق با هنر میکل آنژ در قسمت‌‌‌های دیگر، دارای ستون‌‌‌های سنگ‌بری شده‌ی عظیم است. فضای داخلی آنقدر حیرت‌انگیز و بزرگ بوده که مقایسه‌ی آن با معماری کل ساختمان بسیار دشوار است. چهار فرشته که بر روی اولین ستون مشاهده ‌‌‌می‌شوند و دو حوضچه‌ی آب مقدس بین آن‌‌‌ها از زیبایی‌‌‌های این شبستان است. همچنین راهروها هرکدام دارای دو نمازخانه‌ی کوچک و یک نمازخانه‌ی بزرگ‌تر هستند که با سنگ مرمر، گچ‌بری، طلاکاری، معرق‌کاری و مجسمه‌‌‌های سنگی تزئین شده‌اند. در آخر ‌‌‌می‌توانید پله‌‌‌های مرمر در این قسمت را با 95 چراغ برنزی در اطراف نرده‌‌‌ها مشاهده کنید.

چیدمان کلیسا به سبک برنینی Bernini

• هنگامی که یک پسر جوانبه ناملورنزو برنینی از کلیسای سنت پیتر دیدن کرد، بعد از مشاهده‌ی عظمت این شاهکار رومی، درخواست خود را برای ساخت یک جایگاه زیبا برای پاپ مطرح کرد و مدتی بعد آن را به کلیسا هدیه کرد. برنینی به دلیل این هدیه، حمایت پاپ را به دست آورد و 50 سال در ادامه‌ی فعالیت‌‌‌های زیباسازی باسیلکا کار کرد. سال‌‌‌ها بعد این جوان به عنوان جوان‌‌ترین و خلاق‌‌ترین معمار و مجسمه‌ساز دوره‌ی باروك معرفی شد. آثار برنینی در سنت پیتر شامل نقاشی‌‌‌های بالداچینو‌‌ Baldacchino، بخش‌‌‌هایی از کلیسای مقدس، طراحی طاقچه‌‌‌ها و صندلی سنت پیتر است.

• این هنرمند بعد از ساخت صندلی پاپ، طراحی و ساخت یک سازه‌ی برنزی به شکل آلاچیق را به طول 30 متر انجام داد که ادعا ‌‌‌می‌شود بزرگ‌‌ترین سازه‌ی برنز در جهان است. این قطعه در بالای محراب اصلی کلیسا قرار دارد. گفته ‌‌‌می‌شود از این سازه به عنوان سایه‌بان استفاده می‌شده است. چهار ستون عظیم و پیچ خورده‌ی برنزی، تزئین شده با برگ و فرشته، تشکیل دهنده‌ی این قطعه است.

• بخشی دیگر از طراحی‌‌‌های برنینی یک ستون بسیار بزرگ بود که بخش‌‌‌هایی از آن توسط میکل آنژ کامل شد. این ستون به داخل طاقچه‌‌‌های کلیسا فرورفتگی دارد و راه پله‌‌‌هایی نیز در داخل آن ساخته شده است که به چهار بالکن در کلیسا منتهی ‌‌‌می‌شود. در هر یک از طاقچه‌‌‌هایی که در فضای مرکزی باسیلیکا قرار دارند، مجسمه‌های عظیمی از قدیس و مسیح قرار داده شده است. همچنین بر روی بالکن‌‌‌های کلیسا، توسط این هنرمند، ویترین‌‌‌هایی ایجاد شده که توسط هشت ستون باستانی و پیچ خورده طراحی شده است.

• تزیینات برنزی و طلاکاری در صندلی تاج و تخت سنت پیتر، بسیار باشکوه‌تر از یک صندلی معمولی است. این سازه با مجسمه‌‌‌های برجسته و برگ‌‌‌های طلا تزئین شده است. همچنین مجسمه‌‌‌‌ای از ابرها و اشعه‌‌‌های خورشید که توسط فرشتگان احاطه شده اند، زیبایی این مجموعه را چند برابر کرده است.

• کار نهایی برنینی برای سنت پیتر که در سال 1676 انجام شد، تزئینات عبادتگاه مقدس است که یک نسخه‌ی مینیاتوری از تزئینات برنزی بوده و در بخشی که محل مرگ سنت پیتر را نشان ‌‌‌می‌دهد، طراحی شده است. هر دو طرف آن یک فرشته وجود دارد که یکینماد حفاظت در مقابل حوادث طبیعیو دیگری نماد استقبال از مردم در کلیسا است.

مقبره‌‌‌های داخل کلیسا

بیش از 100 مقبره در باسیلیکای سنت پیتر وجود دارد که بیشتر آن‌‌‌ها در زیر محراب اصلی واقع شده‌اند. این مقبره‌ها شامل مقبره‌ی افراد سرشناس مانند پاپ‌‌‌ها، امپراتورهای رومی، پادشاه بریتانیایی تبعید شده به همراه دو پسرش، ملکه کریستینا از کشور سوئد و بسیاری دیگر است.

دسترسی به کلیسای سنت پیتر

کلیسای سنت پیتر در شهر واتیکان رم واقع شده است. اگر از سیستم مترو برای بازدید از آن استفاده ‌‌‌می‌کنید، ‌‌‌می‌توانید در ایستگاه اتاویانو  Ottaviano خطA پیاده شوید که از آن جا تنها 10 دقیقه پیاده‌روی تا باسیلکای سنت پیتر فاصله است. اگر از اتوبوس‌‌‌های شهر رم استفاده ‌‌‌می‌کنید، اتوبوس‌‌‌های 64، 62، 40 و 81 را باید سوار شوید. ( هزینه‌ی بلیط برای کودکان زیر 10 سال در تمام وسایل حمل و نقل عمومی رایگان است ) تاکسی‌‌‌ها در رم معمولا برای دسترسی به مکان‌‌‌های دیدنی مورد استفاده قرار ‌‌‌نمی‌گیرند و همچنین استفاده از آن‌‌‌ها مقرون به صرفه نخواهد بود. پیاده‌روی از میدان اصلی رم تا کلیسای سنت پیتر تنها 20 دقیقه طول ‌‌‌می‌کشد که ‌‌‌می‌توانید درحین پیاده‌روی از تماشای فضای شهر واتیکان نیز لذت ببرید.

ساعات بازدید

همه‌ی بخش‌‌‌های کلیسا از ساعت 7:00 الی 19:00

بازدید از گنبد از اصلی از ساعت 8:00 الی 17:30

هزینه‌های ورودی

بازدید از همه‌ی بخش‌‌‌های کلیسا به جز گنبد اصلی رایگان است.

بالا رفتن از پله‌‌‌های گنبد تا 320 پله: 8 یورو

بالا رفتن از پله‌‌‌های گنبد تا 491 پله: 6 یورو

نکات بازدید از مجموعه

• در روزهای چهارشنبه، پاپ در باسیلیکا مراسم‌‌‌های مذهبی برگزار می‌کند و برای حضور در این مراسم و بازدید از آن نیازی به پرداخت هزینه نیست. اگر قصد ندارید از این مراسم بازدید کنید، چهارشنبه‌‌‌ها را برای بازدید از کلیسا انتخاب نکنید زیرا تا زمانی که مراسم پاپ به پایان نرسیده، اجازه ورود نخواهید داشت.

• اگر لباس مناسب به تن نداشته باشید از ورود شما به داخل مجموعه جلوگیری ‌‌‌می‌شود. حتما باید شانه‌‌‌ها و زانوهایتان پوشیده باشد که این قانون هم درمورد آقایان و هم درمورد خانم‌‌‌ها است. پس اگر شلوارک، دامن کوتاه یا پیراهن بدون آستین دارید، ‌‌‌نمی‌توانید وارد کلیسا شوید.

• اگر ترس از ارتفاع  دارید یا وضعیت قلبی مناسبی ندارید، بهتر است از پله‌‌های گنبد اصلی بالا نروید.

• برخی از گردشگران تصور ‌‌‌می‌کنند که صف سنت پیتر به آن‌‌‌ها امکان دسترسی به کلیسای سیستین را نیز  ‌‌‌می‌دهد. اما اینطور نیست و درواقع کلیسای سیستین از طریق موزه‌‌‌های واتیکان قابل دسترسی است.

سخن پایانی

به یاد داشته باشید که کلیسای سنت پیتر یکی از مهم‌ترین بناهایی است که درتور رمحتما باید از آن دیدن کنید. درواقع بازدید از این کلیسا و هر آنچه که بخشی از مجموعه‌ی واتیکان است را در سفر به شهر رم نباید از دست بدهید. کلیسای سنت پیتر سال‌های متوالی است که در لیست پربازدیدترین دیدنی‌های شهر رم قرار دارد و گردشگران را مجذوب هنر بی‌نظیر خود کرده است.