حمام‌های کاراکالا Baths of caracalla

در میان باشکوه‌‌ترین بناهای تاریخی رم باستان بنایی وجود دارد که در گذشته با نامThermae Antoninianaeشناخته ‌می‌شده و امروزه با نام حمام‌های کاراکالا در لیست پربازدیدترین بناهای رومی قرار دارد.

متاسفانه امروزه فقط بخش‌های محدودی از این بنای تاریخی باقی مانده است. سقف‌ها از بین رفته، بسیاری از دیوارها ریزش کرده و مجسمه‌های داخلی سرقت شده. اما با این حال هنوز هم ویرانه‌های به جا مانده از آن، یکی از چشمگیرترین بقایای دوران باستان در شهر رم محسوب ‌می‌شود.

تاریخچه‌‌ی حمام‌های کاراکالا

امپراطور کاراکالا و پسرش سپتییموس تا سال 217 میلادی در شهر رم سلطنت کرده‌اند. این دوره از حکومت‌های رومی به طور گسترده در حمایت از طبقات اشراف رومی فعالیت ‌می‌کرد که به همین منظور دستور ساخت حمام‌های اختصاصی برای آن‌ها داده شد. این مجموعه شامل یک حمام و یک حیاط وسیع بوده که بخش‌های داخلی را احاطه کرده است. آب مورد نیاز این حمام‌ها توسط قنات آكوماركیا که در نزدیکی این بنا قرار داشت تامین ‌می‌شد. همچنین یک قوس باشکوه در این قسمت به نامArch of Drususوجود دارد که به عنوان نماد حمام‌ها از آن یاد ‌می‌شود.

به گفته‌‌ی تاریخ‌شناسان تقریباً سیزده هزار اسیر جنگی برای ساخت این حمام‌ها به کار گرفته شده است. علاوه بر این حدود بیست میلیون قطعه سنگ و آجر و هفت هزار متر مربع سنگ مرمر برای تزئینات داخلی این بنا مورد استفاده قرار گرفته. همانطور که گفته شد، بخش اعظم این بنا تخریب شده اما به گفته‌‌ی باستان‌شناسان این مجموعه دارای سقف‌های بسیار بلند بوده چراکه ویرانه‌هایی که امروزه به جا مانده نزدیک به سی متر ارتفاع دارند.

اهمیت حمام‌ها در دوران باستان

حمام کردن بخش مهمی از زندگی روزمره‌‌ی مردم در دوره‌‌ی رم باستان بود. این ویژگی نه تنها به دلایل سلامتی رعایت ‌می‌شده بلکه به عنوان نوعی سرگرمی در اوقات فراغت نیز تلقی ‌می‌شده است. صبح‌ها نظامیان و افراد حکومتی به انجام کارها می‌پرداختند و در شب برای استحمام و استراحت به حمام‌ها ‌می‌رفتند. با اینکه حمام‌ها و گرمخانه‌های دیگری نیز در رم وجود داشته اما حمام‌های کاراکالا از بزرگ‌‌ترین و مجلل‌‌ترین حمام‌های دوران باستان، نه تنها در شهر رم بلکه در کشور ایتالیا محسوب ‌می‌شود.

معماری داخلی حمام‌های کاراکالا

حمام‌ها به صورت متقارن در امتداد محور شمال شرقی به جنوب غربی ساخته شده‌اند. این بنا به گونه‌ای ساخته شده یود که اشراف ‌می‌توانستند به راحتی از یک بخش به بخش دیگر بروند، درواقع همه‌‌ی بخش‌ها با یک راهروی اصلی به یکدیگر راه پیدا ‌می‌کردند. گفته ‌می‌شود که در کنار حمام‌های این بنا، یک زمین ورزشی، باغ‌های تفریحی، بخش‌های ماساژ سنتی و یک کتابخانه نیز وجود داشته است.علاوه بر همه‌‌ی این‌ها، یک اتاق زیرزمینی وجود داشت که در آن روزانه ده تن چوب را ‌می‌سوزاندند تا آب گرم در دمای مناسب برای حمام‌ها حفظ شود. تامین سوخت مورد نیاز برای این بخش چنان کار مهمی بود که امپراتور سپتییموس آن را جزو مسئولیت‌های اصلی کارکنان این بخش ‌می‌دانست.

تزیینات داخلی در حمام‌های کاراکالا

به گفته‌‌ی باستان شناسان، سرتاسر این مجموعه با معرق‌کاری و مجسمه‌های باشکوه تزئین شده است. بیشتر این آثار را ‌می‌توان در موزه‌های واتیکان مشاهده کرد. مجسمه‌‌ی هرکول یا قهرمان یونانی آژاکس که نشان ‌می‌دهد قصد خودکشی دارد، از معروف‌‌ترین آثار حمام‌های کاراکالا هستند. از دیگر مجسمه‌های شناخته شده از حمام‌های کاراکالا ‌می‌توان به مجسمه‌‌ی  Feloren،TyrannicidesوBull Farneseاشاره کرد. همچنین دو وان بزرگ و گرانیتی مربوط به آن دوره، امروزه در موزه‌‌ی فارنسیا قرار دارد.طراحی دیوارها با سنگ مرمر، تزیینات سقف با گچ‌بری و موزائیک‌هایی با رنگ روشن در کف مجموعه از نمونه‌های هنر رومی در این حمام‌هاست. درواقع با قدم زدن در محوطه‌‌ی حمام‌های کاراکالا درتور رمبه وسعت امپراتوری اشراف رومی پی خواهید برد.

فلسفه‌‌ی درمان بیماری‌ها در حمام‌های کاراکالا

طبق یک کتیبه‌‌ی بسیار قدیمی که متعلق به یک داشمند رومی به نامAulus Cornelius Celsusاست، از قسمت حمام‌های آب گرم در این مجموعه برای درمان بیماری‌های واگیردار در شهر رم استفاده ‌می‌شده است. بیماری‌هایی مانند تب مالاریا، سل، تومورهای کبدی، وبا، اختلالات گوارشی،‌ هاری، بیماری‌های عفونی گوش و شپش در این حمام‌ها درمان ‌می‌شدند. ایده‌‌ی این کار به دستور امپراتور هادریان بوده که گفته ‌می‌شود استقبال زیادی از این کار توسط پزشکان صورت گرفته است.

دانستنی‌های حمام‌های کاراکالا

• اگر ساخت حمام‌های کاراکالا فقط یک سال زودتر به پایان ‌می‌رسید، حدود 2،000 تن سنگ و آجر کمتر استقاده ‌می‌شد.
• حمام‌های کاراکالا شامل دو بخش ورزشی بوده که با موزائیک‌های سیاه و سفید مشخص ‌می‌شده است.
• بالکن‌هایی از طبقات بالاتر به حیاط مجموعه مشرف بوده و جایگاه کسانیست که از این قسمت می‌توانستند ورزشکاران را در زمین‌های ورزشی تماشا کنند. امروزه این بالکن‌ها از بین رفته‌اند اما شواهدی از وجود آن‌ها در مجموعه‌‌ی کاراکالا قابل بررسی خواهد بود.
• وان‌های آب سرد در حمام‌های کاراکالا با عنوانnatatoriumیاfrigidariumبه معنی سردابه شناخته ‌می‌شود.
• وان‌های آب گرم در حمام‌های کاراکالا با عنوانtepidarium  یاcaldariumبه معنی گرمایش شناخته ‌می‌شود.
• در سال 1824 یک کتیبه در بخش شمالی مجموعه کشف شد که به گفته‌‌ی باستان شناسان از مسابقات ورزشکاران حکایت ‌می‌کرد. این کتیبه را امروزه ‌می‌توان در موزه‌‌ی واتیکان مشاهده کرد.
• گفته ‌می‌شود در مجموعه‌‌ی کاراکالا حدود 1600 نفر ‌به صورت هم‌زمان می‌توانستند از قسمت حمام‌ها استفاده کنند.
• وان‌های گرانیتی در این حمام‌ها به خانواده‌های نظامیان تعلق داشته است.

دسترسی به حمام‌های کاراکالا

این مجموعه در منطقه‌‌یVia delle Terme di Caracallaقرار دارند. از طریق خطوط مترو تنها 5 دقیقه پیاده‌روی با ایستگاه متروCirco Massimoفاصله دارند. همچنین از مرکز شهر رم اتوبوس‌هایHip Hop در همین ایستگاه توقف دارند.علاوه بر این ‌می‌توانید از اتوبوس‌های شماره‌‌ی118 استفاده کنید که دقیقا مقابل حمام‌ها توقف دارند.

ساعات بازدید

سه‌شنبه تا یک‌شنبه: 9:00 الی 18:30

دوشنبه‌ها: 9:00 الی 14:00

هزینه‌های ورودی

افرادی که عضو اتحادیه اروپا نیستند: 10 یورو

شهروندان اتحادیه اروپا (18 تا 25 سال): 5 یورو

شهروندان اتحادیه اروپا کم‌تر از 18 سال و بالاتر از 65 سال: ورودی رایگان

سخن پایانی

با جود اینکه حمام‌های کاراکالا در طی قرون گذشته مورد تخریب وغارت‌های بسیار قرار گرفته‌اند، با این حال هنوز هم در بازدید از آن‌ها ‌می‌توانید در شکوه و تاریخ رومی غرق شوید. فراموش نکنید که درتور رم‌می‌توانید علاوه بر بازدید از این مجموعه‌ی عظیم، ‌از آمفی‌تئاتر کولوسئوم، قوس کنستانتین و تپه‌های پالاتین نیز دیدن کنید و حسابی در سفر خود به کشور ایتالیا خوش بگذرانید.