موزه‌ی ایاصوفیه به‌ معنی خردمقدس و بسیار عظیم و دور از باور است. به نماد شهر استانبول معروف شده و تقریبا همه آن را می‌شناسند.
ایاصوفیه‌، از دو دوره‌ی مهم تاریخی به جا مانده است. این بنا بزرگ‌ترین‌ کلیسای‌ مسیحیت‌ شرق‌ در دوران‌ امپراتوری‌ بیزانس‌ و یکی‌ از معروف‌‌ترین‌ مساجد‌ جهان‌ اسلام ‌پس‌ از فتح ‌استانبول ‌و موزه‌ی آثار اسلامی‌ و بیزانسی‌ از سال 1934به‌ بعدبوده است، به همین سبب ایاصوفیه‌ به‌ عبارت دیگر نمادی از پیوند مسیحیت و اسلام میباشد. امپراتوری‌های بیزانس‌ در این‌ کلیسا مراسم‌ تاج‌گذاری‌ برپا می‌کرده‌اند و به‌ سبب‌ احترامی‌ که‌ داشت‌، پناهگاه‌ مجرمان ‌نیز به‌ شمار می‌آمده‌ است‌.

این‌ کلیسا نخست‌ «مِگاله‌ اِکلسیا»، کلیسای‌ بزرگ‌ نام‌ گرفت‌ ولی‌ بعدها به‌ «ثئاسوفیا»، یعنی‌ «حکمت‌ مقدس‌» تغییر نام‌ یافت‌، اما تا سده پنجم مردم‌ ‌آن‌ را «سوفیا» می‌نامیدند. پس‌ از فتح‌ استانبول، ترک‌ها با تغییر اندکی‌ نام‌ این‌ کلیسا را ایاصوفیه‌ خواندند.

در موزه‌ی ایاصوفیه تزئینات داخلی ساده و تصاویر پرتره امپراطور و خاندان امپراطوری، مسیح و ... به چشم می‌خورند. در میان آن قطعات و تابلوهای ساخته شده از طلا، نقره، مرمر و سفال لعاب دار رنگارنگی دیده می‌شود.
دولت ترکیه به این نتیجه رسید که با تبدیل این گوهر معماری به موزه، کل جهان‌ شرق برای دیدن آن جذب می‌شوند و به دانش و اطلاعات آنها اضافه خواهد شد، ایاصوفیه را تبدیل به یک موزه کرد، گردشگران استانبول را همواره به سمت خود کشاند و تبدیل به بخشی از بافت فرهنگی شهر در زمان‌های گذشته و امروز شد. اکنون از ایاصوفیه بعنوان کلیسای جامع، مسجد و موزه استفاده می‌شود.
ایاصوفیه پربازدیدترین مکان استانبول در سال 2014 بوده و جزو اولین جاذبه‌هایی است که برای شروع گشت و گذار به گردشگران توصیه می‌شود.
این مکان قبل از اینکه تبدیل به موزه شود، بعنوان بزرگترین حرم در جهان شناخته می‌شد اما امروزه گنبد آن بزرگترین مسجد دنیا است.
بررسی‌های‌ اخیر نشان‌ می‌دهد که‌ کلیسای‌ ایاصوفیه‌ از طرف‌ کنستانتین‌ دوم‌  به‌ افتخار پیروزی‌ پدرش‌، کنستانتین‌ اول‌ برلیکینیوس‌ احداث‌ شده‌ و در فوریه 360 برای‌ عبادت ‌عموم‌ افتتاح‌ گردید‌.
این‌ کلیسا امروزه‌ یکی‌ از عالی‌ترین‌ آثار معماری‌ جهان‌ به‌ شمار می‌رود. این بنا کلاً از آجر ساخته‌ شده‌ و با مرمر پوشانده‌ شده‌ است. همچنین تدبیر هوشمندانه‌ای‌ برای‌ هماهنگی‌ طاق‌ها و ستون‌ها به‌ کار رفته‌ است‌. 
4 ستون‌ عظیم‌ از سنگ‌ خارای‌ مصری‌، شبیه‌ پای‌ فیل‌، 4 طاق‌ بالا را نگه داشته‌ و گنبد بر روی‌ آنها آرمیده‌ است‌. در ساقه گنبد، حلقه‌ای‌ از 40 پنجره نزدیک‌ به‌ هم‌ قرارگرفته‌ که‌ نور از آن‌ها به‌ درون‌ می‌تابد. ژرفای‌ گنبد 18متر و ارتفاع‌ نوک‌ آن‌ تاکف‌ کلیسا حدود 56 متر و قطر آن‌ 33 متر است‌.
این‌ بنا جمعا 107 ستون‌ و 9 در دارد که بزرگ‌ترین‌ آنها درِ وسطی‌ ‌با چارچوب‌ برنزی‌ و قاب‌ مرمر است که‌ مخصوص‌ ورود امپراتور بود.